การใช้คำถามกับการสอนภาษาไทย
Main Article Content
บทคัดย่อ
พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพุทธศักราช 2542 และฉบับปรับปรุงแก้ไข (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 22 การจัดการศึกษาให้เน้นว่า ผู้เรียนทุกคนมีความสามารถเรียนรู้พัฒนาตนเองได้และถือว่าผู้เรียนมีความสำคัญที่สุดและมาตรา 24 เน้นการจัดกระบวนการเรียนรู้โดยจัดเนื้อหาสาระและกิจกรรมให้สอดคล้องกับความสนใจและความถนัดของผู้เรียน คำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล ฝึกทักษะกระบวนการคิด การจัดการ การเผชิญสถานการณ์และการประยุกต์ความรู้มาใช้ เพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหา จัดกิจกรรมให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริงฝึกปฏิบัติให้ทำได้ คิดเป็น ทำเป็น รักการอ่านและเกิดการใฝ่รู้อย่างต่อเนื่อง รวมทั้งปลูกฝังในด้านคุณธรรม ค่านิยมที่ดีงามและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ, 2545) ดังนั้น แนวการจัดการศึกษาเพื่อสอดคล้องตามหลักการของพระราชบัญญัติดังกล่าว จึงมุ่งเน้นให้ผู้เรียนเป็นสำคัญ โดยจะต้องจัดการเรียนรู้อย่างอิสระ ลงมือฝีกฝน และปฏิบัติอย่างมีส่วนร่วม รวมทั้งเสริมสร้างคุณลักษณะความรับผิดชอบต่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง เพื่อจะได้พัฒนาความสามารถและดึงศักยภาพของตนออกมาใช้ได้อย่างเต็มที่โดยสอดคล้องกับความสามารถและความต้องการของตนเอง เพื่อความสำเร็จในการเรียนและสามารถนำความรู้และประสบการณ์นั้นไปใช้ในอนาคตได้อย่างมีความหมาย
การจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญนั้น ผู้สอนจำเป็นต้องใช้เทคนิควิธีการสอนหรือกระบวนการเรียนการสอนที่หลากหลาย เพื่อให้ตอบสนองผู้เรียนทั้งความแตกต่างระหว่างผู้เรียน ความหลาก หลายของสาระการเรียนรู้และสิ่งแวดล้อม สื่อการเรียนการสอน การวัดและประเมินผล จนถึงเป้าหมายของการศึกษาชาติ จากประสบการณ์ที่ผู้เขียนได้ทำการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยในระดับประถมศึกษา ผู้เขียนได้ใช้วิธีการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ และการฝึกทักษะอย่างหลากหลายให้กับผู้เรียนและได้พบว่า การจัดการเรียนรู้โดยใช้คำถามเป็นวิธีหนึ่งที่ทำให้ประสบความสำเร็จในการสอนเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะในด้านการพัฒนาการคิดของผู้เรียน (เฉลิมลาภ ทองอาจ, 2555) การสอนเพื่อพัฒนาการคิดนั้นการใช้คำถามเป็นวิธีการกระตุ้นการเรียนรู้ของผู้เรียนได้ดีที่สุด ผู้เรียนจะเกิดความชัดเจน แจ่มแจ้งทางปัญญา การสอนโดยการบอก อธิบายหรือเล่าแต่เพียงอย่างเดียวไม่สามารถทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ที่แท้จริงได้ จะต้องอาศัยกลไกลทางปัญญาในการวิเคราะห์ไตร่ตรองข้อมูลให้ถี่ถ้วน ต้องอาศัยคำถามของครูกระตุ้นให้คิด ถามให้วิเคราะห์หาเหตุผล ถามความรู้สึกให้วิพากษ์วิจารณ์สิ่งเหล่านี้จะช่วยนำพาผู้เรียนไปสู่ความรู้ที่จริงแท้ได้ง่ายขึ้น
ดังนั้น บทความนี้จึงมุ่งนำเสนอแนวทางการใช้คำถามเพื่อพัฒนาทักษะการคิดในวิชาภาษาไทยเพื่อเป็นแนวทางแก่ครูในการเลือกใช้คำถามเพื่อพัฒนาทักษะการคิดของผู้เรียนในระดับชั้นประถมศึกษาตลอดจนสรรหารูปแบบของคำถามที่หลากหลายเพื่อนำมากระตุ้นและเร้าความสนใจในระหว่างการจัดการเรียนการสอนวิชาภาษาไทยให้มีประสิทธิภาพต่อไป
Downloads
Article Details
References
กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
กลุ่มดอนทองฯ. (2553). เทคนิคการใช้คำถามตามระดับจุดมุ่งหมายทางด้านพุทธิพิสัยของบลูม. http://dontong52.blogspot.com/2010/04/blog-post_18.html. สืบค้นเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2560.
ขัณธ์ชัย อธิเกียรติ. (2554). การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาภาษาไทย. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ชาตินี ศิริพงษ์ไทย. (2555). การใช้คำถามกระตุ้นการคิด. https://www.gotoknow.org/posts/306302. สืบค้นเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2560.
ถนอม เอื้อสุนทรสกุล. (2558). การศึกษาผลการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับเทคนิคการใช้คําถามที่มีต่อทักษะการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ และการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่เรียนวิชาคณิตศาสตร์. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา.
ทิศนา แขมณี. (2558). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. (2554). ประมวลสารชุดวิชา การจัดประสบการณ์การเรียนรู้ภาษาไทย หน่วยที่ 11-15. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
สุวิทย์ มูลคำ และอรทัย มูลคำ. (2553). วิธีจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนากระบวนการคิด. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ภาพพิมพ์.
Bloom, B.S. (1956). Taxonomy of Educational Objective: Cognitive Domain. New York: David Mckay.
Cutis, Francis D. (1943). “Types of Thought Questions in Textbooks of Science” Science Education, 82 September – October: 60-67.
Krunucharee. (2555). การใช้คำถาม. http://krunucharee10011.blogspot.com/p/5.html. สืบค้น เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2560.